Có bạn khác đang ngủ bắt lên nói những câu có vẻ âu yếm, những lời chỉ dùng trong cuộc trao đổi tâm hồn của đời sống uyên ương. Trong cuộc tâm giao vì nhục dục, người bạn trai cũng có thứ ái tình như vậy. Và mấy tiếng diễn tả cõi lòng bao dung của Kim Trọng sau khi nghe Thúy Kiều thú tội đã thừa xấu xa vì ong qua bướm lại, những tiếng không những đánh đi một dấu tréo trên dĩ vãng đen ngòm tội ác của Kiều mà còn biện hộ thế nầy cho Kiều nữa:
Kinh thánh gọi người vợ là bạn đời của đàn ông. Đừng ai đòi ở họ địa vị xã hội hay chương trình của vị lai. Cái gì của thời qua, họ cho là hủ lậu.
Có gia đình để đời lên hương chớ phải vì xác thịt mà tạo thêm miệng ăn, tay xa xí, dây trói chân trói cẳng đâu. Về mặt sinh lý, đặc biệt nhất là người bạn trai vì có sứ mệnh truyền sinh nên những bộ phận sinh dục được tạo hóa sáng lập theo một sự khôn ngoan đặc biệt mà trong chương sau tôi sẽ nói rõ. Sự phát triển sinh lý của bạn trai từ lối họ 12 đến hai mười mấy tuổi là sự phát triển ngó thấy và gây ảnh hưởng mạnh mẽ trên con người tâm lý của họ.
Lúc ấy vì thiếu thói quen tưởng tượng, e sợ họ bị khô khan tinh thần. Họ có cả một tổ chức Tham ván bán thuyền để thỏa mãn lòng thú. Biết lối ký ức của bạn trai trước khi vào thanh niên là lối căn cứ vào những gì ngũ quan cung cấp, nhà giáo dục có thể luyện cho bạn trai não nhớ sâu sắc.
Đến giờ bạn phân tiùch tâm lý của Le Cid, của Andromaque: bạn trai vừa ngồi nghiêm vừa khoái thích. Thầy rao bài lẹ, thì họ rầy bằng cách tắc lưỡi, quăng bút. Nhưng khi muốn nhớ, tuy lâu nhớ, bạn trai nhớ lâu và có thể dùng ký ức để suy luận, tìm ra những kiến thức mới lạ.
Désirée ở lại sầu nức nở. Trong mục nầy tôi lại cũng còn chưa bàn hẳn cốt tủy ái tình của bạn trai. Có nhiều tâm hồn thú thật với tôi nỗ lực học tập lắm nhưng trí vẫn nghe lâng lâng, hồn cứ trôi lạc vào những mơ mộng, nhất là mộng ái ân.
Oùc mất năng lực tập trung nên đần độn, mù mịt đi không thể chú ý thu thập kiến thức được. Trừ một số rất ít người nam vì nuôi chí cả sống độc thân để dễ dàng đạt chí, có một số nhỏ bạn trai lỡ thời vì thất bại trên trường tình hay những lý do đặc biệt nào đó mà ở vậy. Họ học đứng chót, họ làm mích lòng thầy, họ phạm lỗi gì đó họ sầu muộn thắm thía.
Trong khoảng 13 đến 25, đầu thêm sức nặng và các bộ phận được gân guốc hơn. Mẹ là người mà họ trìu mến nhất mà cũng ngại việc tiếc lộ những tâm tư thầm kín. Ta không có quyền dại, bị gạt để chừng hối hận đời đã lên meo.
Đó là dấu hiệu bạn trai có tâm hồn cao cả. Việc giáo dục nầy là tất yếu: nếu bỏ qua hay cẩu thả, bạn trai sẽ thành võ phu, ăn nói thô lỗ, đối xử cộc cằn, hành động bạo ngược. Đàn bà không phải họ thích cái khổ của lộn xộn đâu, nhưng bảntính họ chịu được và vấn đề tìm tịch mạc để suy tưởng họ không đặt.
Gương mặt trái xoan, nét mày cong dịu, cặp mắt gợi tình, làn da mời hôn, đôi môi tình tứ, cái càm duyên, tay chân mỹ miều biểu lộ sự mềm mại, sự an ủi là những điều họ thèm như người bịnh thèm sống. Họ mê say tin tưởng vào sự trường tồn của các hình thức trang sức. Họ nghe oi bức, đứng ngồi, ăn ngủ, không yên.