Khi có sự việc xảy đến, chúng ta đưa nó vào nhóm thích hợp. Nhiều độc giả khi đọc cuốn sách này có lẽ chưa từng được nghe đến tên tôi hoặc khái niệm lối tư duy mới lạ của tôi. Có thể họ cho rằng việc có ý kiến bất đồng là bất nhã, hoặc chứa đựng nhiều rủi ro trong một thể chế phong kiến.
Sự đánh giá tích cực phù hợp với lối tư duy chiếc mũ vàng. Tuy nhiên, chiếc mũ vàng tư duy và chiếc mũ xanh tư duy lại là 2 chiếc mũ tư duy khác nhau. Trên thực tế, trong những cuộc thảo luận như vậy không có nhiều việc để làm bởi vì kết quả cuộc thảo luận ta có thể nhận thấy từ trước.
…Tôi sử dụng chiếc mũ vàng nhưng tôi không nhận thấy bất cứ điểm thích cực nào của ý tưởng đang xem xét. Bài học được rút ra từ ví dụ này là, nếu họ yêu cầu chúng ta cung cấp nhưng sự kiện và số liệu, chúng ta hãy cung cấp cho họ thật nhiều thông tin và họ sẽ bị đánh bại bởi số lượng thông tin này. Lúc này chúng ta sẽ không đề cập tới vấn đề đó.
Sự khích động đến một cách tự nhiên. Như vậy, để tồn tại, chúng ta luôn phải cẩn trọng. Qui ước quan trọng của lối tư duy chiếc mũ trắng là chúng ta không nên đề cao hoá sự việc.
Nhưng nếu không ai đề xuất ý tưởng, chúng ta sẽ lấy chúng từ đâu? Chẳng hạn, thay vì làm cho ai đó ngại ngùng khi bạn hỏi thẳng rằng bạn muốn biết cảm xúc của người đó, bạn chỉ việc yêu cầu người đó đội chiếc mũ đỏ, hoặc khi bạn muốn yêu cầu ai hãy tạm gác những cân nhắc cẩn trọng, bạn bảo họ hãy thôi đội chiếc mũ đen. Giờ hãy thử chiếc mũ màu vàng".
… Có đề xuất rằng chúng ta nên làm việc vào thứ bảy và nghỉ vào ngày thứ tư giữa tuần. Thật khó để thúc đẩy một người nào đó là một người sáng tạo, nhưng bạn có thể dễ dàng yêu cầu người đó sử dụng chiếc mũ xanh và để chiếc mũ xanh chỉ lối cho họ. …Nhận xét mà anh đưa ra chỉ là giả thuyết chứ không phải thực tế.
Anh hãy sử dụng chiếc mũ xanh và nói về điều này. Nó bao gồm những con số và những sự việc cụ thể có thể kiểm tra được và cả những ý kiến và cảm giác. Sẽ là không đầy đủ nếu chúng ta chỉ chú trọng đến mục đích rộng rãi của tư duy.
Một hệ thống tư duy như vậy sẽ phát huy tác dụng trong một thế giới ổn định bởi lúc đó sự việc sẽ mang tính lặp lại. Trong lúc sử dụng, bạn chỉ cần nhắc đến màu vàng để tượng trưng cho chiếc mũ vàng, cũng giống như màu đỏ để tượng trưng cho chiếc mũ đỏ. Chiếc mũ xanh tư duy xác định vấn đề và định hình những câu hỏi.
Khi chúng ta có được nhiều lựa chọn, chúng ta có thể chọn phương án tốt nhất bằng cách xem xem phương án nào là phù hợp với nhu cầu và điều kiện của chúng ta. Tôi nghĩ điều này là chưa đủ, bởi vì họ chỉ chỉ ra cho chúng ta những điều chúng ta không được làm, mà không nói rõ chúng ta phải làm gì. Tôi nghĩ chúng ta nên thử thêm một vài lựa chọn.
Nếu theo kiểu tư duy truyền thống, khi hai người bất đồng quan điểm, họ sẽ tranh luận để phân đúng, sai. Rõ ràng, những thông tin như vậy góp phần quan trọng để mọi người nhận thức sự việc. Trong những buổi thảo luận của các đảng phái chính trị và các phiên toà, mọi người cũng có cách tư duy y như vậy.