Lúc bnạ không còn cả tin vào những gì mình suy nghĩ,đó là lúc bạn bước ra khỏi suy tưởng và thấy rõ rằng: Bạn không phải là phần trí năng hay những suy tư không chủ đích, hoặc những lo sợ liên miên ở trong bạn. Khi bạn nhìn vào một thân cây hay một con người, từ sự tĩnh lặng ở trong bạn, thì ai đang nhìn vậy? Có mộtcái gì đó, sâu hơn là con người của bạn, đang nhìn. Chúng ta có thể gọi tên chiều tâm thức dó: HIện Hữu, sự có mặt, sự nhận biết, hay thứ Tâm thức khoáng đạt, trong sáng, chưa-bị-trói-buộc (10).
Quan hệ của bạn như tehé nào với một chị bán hàng, một em nhỏ bán vé số, hay một bác đạp xích lô? Đây không phải là một cuốn sách mà bạn có thể đọc ngấu nghiến một mạch từ đầu đến cuối, rồi cất lên kệ sách… cho bụi đóng. Phút giây Hiện Tại thường bị che mờ bởi quá khứ và tương lai.
(5) Tâm: Tức là cái Biết linh hoạt và sống động nhưng vô hình tướng ở trong ta. Dĩ nhiên bạn biết là bạn sẽ chết, nhưng điều đó chỉ là một khái niệm ở trong đầu bạn cho đến khi lần đầu bạn đối diện với cái chết đang thực sự đến với chính mình: qua motọ cơn trọng bệnh hoặc motọ tai nạn xả ra cho bạn hoặc cho người thân của bạn, hoặc có một người thân của bạn vừa mất đi, cái chết đi vào cuộc đời bạn khi bạn ý thức được khả năng có thể bị hoại diệt của chính mình. Một thực tập rất đơn giản nhưng rất căn bản, là hãy chấp nhận tất cả những gì đang phát sinh trong Phút Giây Hiện Tại (37) – trong nội tâm bạn cũng như đối với tất cả hoàn cảnh sống ở bên ngoài.
Đối với nhiều người thì hoạt động tâm lý và suy tư của họ chỉ bao gồm những than phiền hoặc phản ứng lại với chuyện này hoặc chuyện kia. Còn những gì xuất hiện qua sự chú tâm của bạn thuộc về thứ tâm thức chưa bị điều kiện hoá – đó cũng chính là bản chất của bạn bên dưới những tên họ, hình thức bên ngoài. Đây là điều câp thiết nhất trong thời điểm này.
Khi cái chết xảy đến, khi một cơ thể sống bị phân huỷ, Thượng Đế hay Vô Tưóng sẽ được chiếu sáng qua cánh cửa sổ được mở ra bởi sự phân hoại ấy. Tuy nhiên, toàn thể đời sống đã giúp làm cho biến cố này xảy ra. Điều này giải thoát bạn và cả người kia khỏi sự đồng hoá mình với tình trạng, với hình tướng, và với suy tư.
Bạn có thể gọi đó là niềm vui, vì đó chính thực là cảm giác sống động của niềm an bình. Dù có như là một giấc mơ đi nữa thì cũng có một cái gì đó chân thật. Phút giây này – Phút Giây Hiện Tại - là thứ duy nhất mà bạn không thể trốn tránh được, đó cũng là thứ duy nhất thường hằng, không thay đổi trong cuộc đời bạn.
(29) Ảo tưởng về một “cái Tôi” ở trong mình: Chúng ta tin rằng có một “cái Tôi” hiện hữu, độc lập, không dính líu gì với cuộc đời. Tương đương với sự im lặng ở bên ngoài là sự im lắng ở nội tâm. Tìm hiểu bản chất của một người khác, bạn đầu cần phải biết gì về người đó – như quá khứ, lịch sử cá nhân hay những câu chuyện về cuộc đời của họ.
Ai hỏi thì bạn chỉ cần trả lời “Vâng, chúng tôi đã ly hôn với nhau được mấy năm rồi” hoặc“Tôi và nhà tôi đã không còn chung sống với nhau”. (54) Ý thức hơi thở của mình: Đây chính là phương pháp Thiền tập trung trong đó bạn chú tâm đến hơi thở của mình. Chủ nghĩa giáo điều – trong tôn giáo, khoa học,…- được phát sinh bởi niềm tin sai lạc rằng tư tưởng có thể gói trọn được thực tại hay chân lý.
Cho nên khi bạn tự đồng hoá với trí năng và những suy tư không chủ đích ở trong đầu, bạn sẽ dễ dàng cảm thấy nhàm chán, và bất an. Buông bỏ sự phán xét về người khác không có nghĩa là bạn không còn nhìn thấy những gì người đó làm. Đây là bản chất chân thật của mình.
Nhưng đó không phải là nỗi bất hạnh và cũng không phải là vấn đề gì của riêng bạn. Tránh rơi vào thái độ thụ động, mong đợi rằng người kia phải thế này, thế kia thì mình mới hành động. Tôi là Hiện Hữu (38).