Trong con người bạn trai có hai lực lượng kình chống nhau là lực lượng tinh thần và lự lượng tình cảm. Họ không như một số bạn gái đi hờn mát, giận chuyện chân tóc kẻ tơ. Ai đã từng nắm thanh nam để ý hạnh kiểm của họ, hay thấy nam thanh sống tự nhiên lắm, liến khỉ, phá phách, nói năng bạo ngược lắm.
Thánh Aucutinh đã hoan phí nữa đời mình trong trụy lạc, nhờ thánh sủng trở về chính lộ và làm đại thánh. Vì hiểu như vậy, người ta không còn ngạc nhiên sao trong xã hội, đ àn ông vụn trộm ái tình hơn đ àn bà, có vợ chính thức mà vẫn đi nhà điếm, có nhiều vợ lẽ công khai. Tạitính thành thực, thẳng thắng tự nhiên chăng? Cũng có lẽ.
Nếu Edward Montier viết: Không có cái gì thánh đức với đàn bà bất trung thì tôi có thể nói có cái gì trầm mặc khả ái trong đàn ông bất trung. Đây nữa! một lỗ mọi của sông sâu tình ái nổi sóng gió của bạn trai: tôi muốn nói sự mê say những hình ảnh giai nhân có chữ ký kỷ niệm và nhất là những hình ảnh ái ân biểu lộ những lối hành dâm theo sự chỉ huy của quỷ dâm dục. Cái mồ dĩ vãng không nên đ ào lại đã đ ành.
Tôi nói phần nào vì lắm lúc tôi nghĩ: trong gia đình người đàn bà ít nằm nghỉ, lo làm các việc nhỏ nhặt suốt ngày, gọi được là làm nhiều việc hơn đ àn ông, ít ăn uống hơn đàn ông, lại phải sinh đẻ mất nhiều sinh lực mà tại sao phần đông sống lâu hơn đ àn ông? Phần đông chúng ta còn bà nội, bà ngoại nhiều hơn ông nội, ông ngoại. Nếu xét mặt tình cảm thì tôi nhất quyết bạn trai là phái yếu chớ không phải là bạn gái. Nó bắt ấn những chỗ yếu của con người để bủa lưới tội lỗi.
Còn ở thời ta, con lợn của Epicure bị các tà thuyết, các gương mù, các chất kích thích thần kinh không những phá chuồng lễ giáo, luân thường cho ra, mà còn quất cho nó nhảy cồng lên. Bạn trai tuổi hoa niên, lòng trào nhựa sống cũng thời danh dự không thua người lớn. Sang thời thanh niên, lòng tự ái xen vào, bạn trai có thể nhớ những lời chỉ trích và lo âu.
Vì lý do giáo dục nên tôi xin ông thôi hợp tác thì các nữ sinh ấy khóc như có tang, trong bè bạn khác mừng vì khỏi khổ vì những thói quen chướng mắt trái tai của ông ta. Con thấy dãy núi ở gần nhà mình, con sông cạnh đường đi vô nhà mình không. Đừng mong họ tín nhiệm để lãnh việc lớn.
Trong những sách bàn về tâm lý đã ra, tôi dám cả quyết mà không dè dặt rằng trong lãnh vực tình ái, người nam là phái yếu. Sự ghen tuông của họ chỉ làm cho bản thân mình, cá nhân chồng và cho cả gia đình, bà con thêm nhục nhã. Ái tình của họ cũng cuồng bạo, khắt khe nhưng cách chung ít tế nhị.
Nhưng một số không nhỏ bạn trai khác giáo sư trên ở chỗ quá tự ái mà không biết nhận lỗi. Có khi trong cảnh sống vợ chồng qua những thời gian tân hôn, trăng mật, đ àn ông sống hơi lạt. Có thể người nữ ưu sầu cách nồng nhiệt, khắc khe, nhưng thời gian sẽ làm họ nguôi mau, nhất là khi họ có cơ hội tái giá.
Nói vậy họ sợ mích lòng bạn gái lắm đấy, nói mà lo lo, lo nhưng vẫn nói vì tin mình và phải cho thiên hạ biết mình là phái mạnh. Mà là gì? Ai gieo gió thì gặt bão. Tạo hóa, theo nhà Thánh ký được linh ứng nói, là chính tình yêu: Déus catitasest.
Trong ngôn phong họ vênh vênh tỏ ra cho bạn gái thấy mình đủ tài, đủ mưu, đủ sức. Dĩ nhiên họ muốn xây tổ uyên ương với bạn gái có cấp bằng cao hay ít ra có học lực khả quan về một ngành nào đó. Họ làm gì? Lòng buồn vằn vặc.