Tôi chỉ là kẻ thay thế khi cô ấy buồn, nhưng như vậy cũng đủ rồi

Vào cuối nhiệm kỳ tổng thống của Bill Clinton, chúng ta đã có câu trả lời. Ông nói tên ông là Tim Wheeler và là chủ tịch công đoàn của nhà máy thép Butler gần đó. Vẫn như mọi khi, suy nghĩ đó nhanh chóng tan biến.

Bất cứ khi nào bà thấy dấu hiệu của nhưng tính xấu đó trong con người tôi bà thường nhìn thẳng vào mắt tôi và hỏi: "Con nghĩ việc đó sẽ khiến con cảm thấy thế nào?” Nhưng chính mối quan hệ với ông tôi mới giúp tôi lần đầu tiên hiểu được trọn vẹn ý nghĩa của phẩm chất này. Trong các cuốn sách giáo khoa kinh tế học chuẩn mực và trong các cuộc tranh luận chính trị hiện đại ngày nay, chúng ta mặc định quy tắc nhà nước không can thiệp; bất cứ ai nghi ngờ nó sẽ phải bơi ngược lại làn sóng chung. SÁU NĂM SAU, khi tôi quyết định tranh cử Thượng nghị sỹ Mỹ, tôi lại không dám chắc về chính bản thân mình.

Vào tháng Mười năm 2000, trên đường tới dự buổi gặp mặt để đảm bảo sự ủng hộ của một trong số vài quan chức trong đảng chưa nghiêng hẳn về phe đối thủ, tôi nghe được một bản tin nhanh trên đài về việc con trai lớn của Nghị sỹ Rush vừa bị hai kẻ buôn bán ma túy bắn chết ngay bên ngoài nhà của ông. Từ năm 1988, chi phí bảo hiểm y tế cho một gia đình trung bình đã tăng lên bốn lần. Nhưng chúng ta không thể chần chừ thêm nữa.

Lần này tôi đi bằng ô tô chứ không phải máy bay, lái xe hàng dặm đường cao tốc không một bóng người đến một thị trấn tên là Galesburg, nằm ở phía tây bang Illinois, cách biên giới với bang Iowa khoảng 45 phút đi ô tô. Tuy nhiên, phủ nhân vận may gần như kỳ lạ của tôi thì cũng không đúng. Điều không đáng trân trọng bằng chính là việc những người giàu và có quyền lực lại sẵn lòng lợi dụng quan điểm chống tăng thuế cho mục tiêu cá nhân của riêng họ, là cách thức tổng thống, Quốc hội, những người vận động hành lang và các nhà bình luận bảo thủ đã đưa vào đầu các cử tri ý tưởng là gánh nặng thuế thuộc về giai cấp trung lưu, còn phần chi cho người giàu là hoàn toàn kiểm soát được.

Một số quy định, về bản chất, là kết quả của một bộ máy kiểm soát và cân bằng phức tạp. Tôi thường đi vắng ba ngày liền, và kể cả khi về Chicago tôi vẫn phải đi họp buổi tối, phải chấm bài hoặc phải viết báo cáo. Trong ba mươi năm qua, Brazil đã kết hợp quy định của chính phủ và đầu tư trực tiếp của nhà nước vào việc phát triển một ngành công nghiệp năng lượng sinh học hiệu quả cao: 70% phương tiện đi lại hiện nay của nước này không chạy bằng xăng mà bằng ethanol làm từ mật mía.

Trong khi có những tổ chức thuộc Liên hợp quốc như UNICEF đang hoạt động rất hiệu quả thì nhiều tổ chức khác có vẻ không làm được gì khác ngoài tổ chức hội thảo, viết báo cáo và các nhân viên kém hiệu quả chỉ việc ngồi mát ăn bát vàng. Và tôi không nghĩ sau khi chúng tôi sử dụng quyền càn trở, mọi người sẽ quên đi hình ảnh chuyên phòng thủ của đảng Dân chủ - khi chúng ta thường sử dụng tòa án, luật sư và các mánh lới để tránh phải đi tìm sự ủng hộ của xã hội. Phe bảo thủ cho rằng nếu đảng Dân chủ đã áp dụng quyền cản trở đối với mười người này thì chẳng có gì ngăn cản họ làm điều tương tự với các ứng viên ở tòa tối cao cả.

Vào cái ngày mà quyết định thỏa hiệp được đưa ra, với vẻ hân hoan chiến thắng, ông bước vào sảnh Điện Capitol cùng Thượng nghị sỹ Cộng hòa John Warner bang Virginia - còn các thành viên trẻ của Nhóm 14 đi sau những vị sư tử già. Và đôi khi bạn trả lời câu hỏi thế nào cũng không quan trọng. Ngay cả sách lịch sử chuẩn ở cấp trung học cũng chú thích rằng thực tế lịch sử nước Mỹ, ngay từ những ngày đầu tiên, đã khác xa với các truyền thuyết.

Một trong mấy người đàn ông trẻ hơn kể cho tôi nghe một chuyện rất nghiệt ngã: anh quyết định đi đào tạo lại làm kỹ thuật viên máy tính, nhưng vào học được một tuần thì Maytag gọi anh đi làm. Cửa hàng đầu tiên của tôi ở Lake và Damen bị đột nhập phải đến bảy tám lần”. Vài năm trước đó, thị trấn này đã mất đi các nhà sản xuất phụ tùng công nghiệp và một hãng sản xuất ống cao su; còn vào thời điểm tôi đến thì Butler - một công ty thép mới bị người Australian mua lại gần đây - cũng trong quá trình chuẩn bi ngừng hoạt động.

Xa xa ngoài phố chính, bạn sẽ thấy những ngôi nhà gỗ một tầng xinh xắn với bãi cỏ được cắt tỉa gọn gàng, những luống hoa được chăm sóc cẩn thận - giống nhiều vùng lân cận Chicago. Đó là một câu chuyện rất đau lòng, nhưng tôi phải nói với họ rằng gần như không có tiền lệ Quốc hội can thiệp vào những vụ việc như thế này, tôi không biết rằng chính lúc đó, Tom DeLay và Bill Frist [68] đã tạo ra tiền lệ ấy. Trên đó, ngay trang nhất, là tấm hình Osama bin Laden.

Phần lớn người Mỹ đa trắng thấy rằng họ không hề liên quan gì đến phân biệt chủng tộc, và chính họ cũng có quá nhiều thứ phải lo rồi. Ở cái hội nghị tranh luận lớn nhất thế giới này, không ai là người lắng nghe. Đối với mẹ tôi, các tổ chức tôn giáo quá hẹp hòi dưới bề ngoài mộ đạo tàn nhẫn và áp bức dưới cái vỏ đạo đức.